Ik weet nog goed hoe onrustig ik me voelde toen mijn baby regelmatig voeding leek uit te spugen. Het is zo’n moment waarop je twijfelt of alles wel goed gaat: “Is mijn baby wel gezond? Krijgt hij of zij voldoende voeding binnen?” Misschien herken je dat onzekere gevoel ook. Dat is heel normaal. Het fenomeen “baby spuugt voeding uit” kan er in het begin angstaanjagend uitzien, maar vaak is het gewoon een alledaags verschijnsel. Toch is het belangrijk om te begrijpen wat er gebeurt en wanneer je je eventueel zorgen moet maken.
In deze blogpost duik ik dieper in de oorzaken van spugen, wat het verschil is met reflux, en wat je concreet kunt doen om het te verminderen. Daarnaast deel ik graag een paar handige producten en tips die je wellicht op weg kunnen helpen als jouw kleintje ook regelmatig melk teruggeeft. Ik heb zelf geleerd dat kennis en een paar slimme oplossingen al een groot verschil kunnen maken. Jij staat er dus niet alleen voor, we pakken dit samen aan stap voor stap.
Waarom spugen baby’s?
Veel ouders schrikken de eerste keren dat hun kleintje een slok melk teruggeeft. Maar spugen is bij baby’s verrassend vaak iets onschuldigs. Het maag-darmstelsel van een pasgeboren baby is namelijk nog niet volledig ontwikkeld, en de overgang tussen slokdarm en maag (de onderste slokdarmsfincter) sluit nog niet volledig. Daardoor kan voeding makkelijker terugstromen.
Verschil tussen spugen en reflux
In de volksmond gebruiken we vaak het woord “spugen” wanneer er melk uit het mondje van de baby komt. Bij de meeste baby’s is dit echter geen teken van ernstige reflux. “Spugen” of “spit-up” is vaak een vloeiend beetje melk dat naar buiten glijdt, meestal zonder dat je baby er echt last van heeft.
- Bij klassiek spugen (of regurgitatie) zie je meestal dat het mondje gewoon openstaat en de melk naar buiten druppelt of loopt.
- Bij reflux is er sprake van een terugstroom van maaginhoud (waarbij ook maagzuur kan zitten) omhoog in de slokdarm. Dit hoef je overigens niet altijd te zien als echt spugen. In veel gevallen spreken we van GER (gastroesofageale reflux), wat in het eerste levensjaar vaak voorkomt. Pas als er bijkomende klachten zijn zoals pijn, slecht drinken, of onvoldoende groei, kan een arts refluxziekte (GERD) vaststellen.
Om de verwarring tussen spugen en reflux wat te verlichten, vind ik het handig om te kijken naar hoe je baby zich gedraagt. Lijkt je baby ongemakkelijk of huilt hij direct na het spugen? Of gebeurt het juist tijdens een ontspannen boertje en gaat hij daarna rustig verder? Dat verschil vertelt je al veel over de ernst.
Hoe vaak is spugen normaal?
Rustig ademhalen: bij ongeveer de helft van alle baby’s komt er in de eerste maanden regelmatig melk terug. Dat kan variëren van één tot een paar keer per dag. Volgens sommige onderzoeken piekt het spugen rond de leeftijd van 4 maanden. De meeste kleintjes stoppen spontaan met spugen tussen de 7 en 12 maanden, omdat het sluitspiertje dan beter is ontwikkeld en de baby’s vaker rechtop zitten of al beginnen te kruipen.
Het is dus heel gebruikelijk als je regelmatig een spuugdoek in de aanslag hebt. Ik heb soms het idee dat je pas écht merkt hoeveel je baby uitspuugt als je de wasmand ziet uitpuilen. Gelukkig is er meestal geen reden tot paniek, vooral niet als je baby goed groeit en tevreden lijkt tussen de voedingen door.
Veelvoorkomende oorzaken van spugen
Waarom spugen baby’s nu eigenlijk? Er zijn allerlei factoren die een rol kunnen spelen: de snelheid waarmee je baby drinkt, het volume van de voeding en zelfs de manier waarop je hem vasthoudt. Hieronder noem ik een paar van de meest voorkomende oorzaken die ik zelf ben tegengekomen.
Te snel of te veel drinken
Sommige baby’s zijn echte gulzigaards en drinken in korte tijd flinke hoeveelheden. Ik ken het gevoel van een baby die gulzend de melk naar binnen slurpt en dan ineens weer een flinke golf teruggeeft. Dat ligt vaak niet aan jou, maar aan de enthousiaste eetlust van je kleintje. Bij te snelle inname van melk kan de maag van je baby overvol raken. Aangezien die nog weinig ervaring heeft met zichzelf ‘begrenzen’, komt dat overschot er soms weer uit.
Wat kan helpen: regelmatig even pauzeren tijdens de voeding. Ik merk dat kleine onderbrekingen, bijvoorbeeld na elke 5 tot 10 slokjes, al rust geven. Zet je baby tussentijds even rechtop en laat hem een boertje laten. Zo verdeel je de voeding in kleinere porties en voorkom je dat alles er in één keer in gaat.
Lucht inslikken tijdens voeding
Als je baby veel lucht binnenkrijgt tijdens het drinken, kan dat ook spugen uitlokken. De ingeslikte lucht wil er weer uit, en neemt daarbij soms een deel van de melk mee omhoog, alsof de boel naar boven wordt ‘geduwd’. Dit zie je vaker bij baby’s die erg gulzig drinken, maar ook bij flesjes waarvan het speentje te grote of te kleine gaatjes heeft.
- Let dus goed op de speenmaat: te klein, en je baby raakt gefrustreerd omdat er weinig melk uitkomt (hij zal nog harder zuigen en zo méér lucht binnenkrijgen). Te groot, en de melk stroomt zo hard door dat je baby haastig slikt en wederom lucht meehapt.
- Probeer bij borstvoeding te letten op de toeschietreflex en de drinkhouding. Soms kan een te sterke toeschietreflex zorgen dat de melk snel komt, wat voor je baby lastig kan zijn.
Overvoeding en verkeerd boertje laten
Ik heb gemerkt dat overvoeding best een ding kan zijn: we willen graag dat onze baby voldoende binnenkrijgt, maar soms dreigen we ze onbedoeld te veel te geven. Bij flesvoeding is het bijvoorbeeld verleidelijk om het flesje helemaal leeg te laten drinken, ook als je baby al aangeeft genoeg te hebben. Bij borstvoeding kan het minder zichtbaar zijn hoeveel je kleintje exact drinkt, maar ook dan kan hij zichzelf over-enthousiast voeden of aan de borst blijven hangen voor comfort.
Bovendien is het moment en de manier waarop je baby een boertje laat, belangrijk. Als het boertje niet naar boven komt, blijft lucht in het maagje zitten en kan dat later alsnog tot spugen leiden. Ik probeer altijd in meerdere korte sessies te laten boeren: eerst vlak na de voeding en dan nog een keer een paar minuten later, bijvoorbeeld wanneer ik mijn baby rechtop houd.
Wanneer moet je je zorgen maken?
Hoewel spugen bij de meeste baby’s volkomen normaal is, zijn er momenten waarop je beter even kunt opletten of contact kunt opnemen met een professional. Mijn gouden stelregel: als je baby er echt last van heeft of als het spugen gepaard gaat met andere symptomen zoals slecht drinken, koorts of onvoldoende groei, is het slim om advies te vragen.
Baby spuugt hele voeding uit
Het kan gebeuren dat je het idee hebt dat je baby letterlijk de hele voeding in één keer teruggeeft. Dat kan best schrikken zijn. Vaak blijkt dat je baby minder daadwerkelijk uitspuugt dan je denkt (een groot deel lijkt veel, maar is in werkelijkheid misschien maar een paar slokjes). Toch is er een verschil tussen wat druppels en écht projectielbraken. Projectielbraken wijst op krachtig uitspugen alsof de melk door de kamer vliegt. Dat gebeurt zelden zomaar. Mogelijke oorzaken zijn onder andere pylorusstenose (een vernauwing van de uitgang van de maag) of ernstige reflux. Neem in dat geval meteen contact op met je consultatiebureau of huisarts.
Baby spuugt vaak en blijft hongerig
Als je baby na het spugen direct weer honger lijkt te hebben en onrustig blijft, kan het zo zijn dat er wel degelijk te veel voeding verloren gaat. In zo’n situatie kan er een onderliggende oorzaak zijn, zoals refluxziekte (GERD) of een allergie. Ik zou persoonlijk bij aanhoudende honger en veel spugen niet te lang afwachten, maar navragen bij een deskundige of er mogelijk sprake is van een gevoeligheid voor bepaalde voedingsstoffen. Soms kan een aanpassing in voeding of medicatie helpen.
Baby geeft veel melk terug na elke voeding
Sommige baby’s lijken consequent na elke voeding één of zelfs meerdere keren te spugen. Zolang ze in gewicht blijven toenemen en verder fit ogen, is er vaak nog geen reden tot paniek. Maar let goed op signalen als achterblijvende groei, prikkelbaarheid na de voeding of ademhalingsproblemen (bijvoorbeeld veel hoesten). Dat kan erop wijzen dat er meer aan de hand is dan simpelweg “een mondje teruggeven.” Dan is het verstandig medisch advies in te winnen.
Wat kun je doen om spugen te verminderen?
Na een aantal keren vlekken van mijn schouders te schrobben en tientallen spuugdoekjes te hebben gewassen, ben ik bewust gaan experimenteren met eenvoudige maatregelen. Soms help je een baby al enorm met kleine aanpassingen. Elke baby is anders, maar ik deel graag de adviezen die ik zelf kreeg en die voor mijn kleintje werkten.
Juiste houding tijdens en na de voeding
Een baby rechtop houden tijdens en ná de voeding is een van de meest aanbevolen maatregelen tegen spugen en reflux. Ik probeer mijn baby minstens 20 tot 30 minuten na het eten niet te veel te bewegen of plat te leggen. Dat kan lastig zijn als je een druk schema hebt en er nog een kind of klus om aandacht vraagt, maar het scheelt echt in teruggeven van melk.
- Let ook op de hoek waarin je je baby voedt: een semi-rechtop positie (bijvoorbeeld in je armen onder een lichte hoek) kan al helpen. Zo voorkom je dat de melk terugstroomt.
- Heb je vragen over hoe lang je je baby rechtop moet houden, bekijk dan ook eens het artikel hoe lang baby rechtop houden na voeding?. Daar vind je een aantal praktische tips.
Geschikte flesvoeding bij spugen
Merk je dat jouw kleintje telkens na de fles veel teruggeeft? Dan kan het lonen om te bekijken welke voeding je gebruikt.
- Sommige leveranciers bieden speciale AR-voeding (anti-regurgitatie), die dikker is en minder snel omhoog komt.
- Naast standaard flesvoeding zijn er ook varianten die deels ingedikt worden met bijvoorbeeld johannesbroodpitmeel. Deze verzwaarde voeding kan spugen verminderen bij baby’s die daar gevoelig voor zijn.
- Wil je weten welke flesvoeding goed bij je baby past? Lees dan ook beste flesvoeding baby met extra suggesties voor verschillende situaties.
Houd wel in gedachten dat niet ieder merk of type voeding een wondermiddel is voor elke baby. Ik raad aan om nieuwe voeding stap voor stap in te voeren en de reactie van je baby in de gaten te houden. Af en toe is er ook sprake van een koemelkallergie of andere voedingsintolerantie. Dat vereist weer een heel andere aanpak, vaak in overleg met de huisarts of het consultatiebureau.
Wanneer overstappen op andere voeding?
Als je baby blijft spugen, kan het ook helpen om na te denken over de timing van vaste voeding. De meesten van ons beginnen rond 4 tot 6 maanden voorzichtig met oefenhapjes, maar sommige baby’s hebben een andere behoefte.
- Bij ernstige reflux kan vast voedsel soms verlichting geven, omdat het minder snel omhoog komt dan vloeibare melk.
- Let wel op dat je de overstap niet te vroeg maakt als je baby er nog niet klaar voor is. Twijfel je? Neem gerust contact op met een consultatiebureau of kijk eens in het artikel wanneer beginnen met vaste voeding.
Ik snap dat je graag snel resultaat wilt, maar sta er ook bij stil dat ieder kind zijn eigen tempo heeft. Haastige spoed kan onrust veroorzaken bij zowel jou als je baby. Het is daarom fijn om ook te kijken naar andere factoren, zoals de totale hoeveelheid voeding en hoe vaak je baby eet. Soms helpt het om de porties te verkleinen en er extra voedingen tussen te plaatsen.
Beste producten tegen spugen
Ik heb door de tijd heen allerlei producten uitgeprobeerd die zouden helpen bij het tegengaan van spugen of reflux. Niet alles was een doorslaand succes, maar er zijn wel degelijk opties op de markt die je kunnen ondersteunen. Bij Bol.com kun je een breed assortiment vinden, van speciale anti-refluxflesjes tot speentjes voor langzamere melktoevoer.
Anti-reflux flesjes en speentjes
Er bestaan flesjes die ontworpen zijn om luchtinslikken en overmatige melkstroom te voorkomen. Die hebben vaak een ventielsysteem, zodat de lucht niet via de speen naar binnen komt. Of ze hebben een speciale vorm, waardoor je baby in een meer rechtopstaande positie drinkt.
- Een goede anti-koliekfles kan ook helpen om het aantal boertjes en hikjes te verminderen, wat soms indirect tot minder spugen leidt.
- Kijk ook naar het type speentje: sommige merken hebben speentjes met een variabele of langzame melkstroom, ideaal voor gulzige drinkers. Als je baby minder snel kan drinken, is de kans kleiner dat hij zich ‘vol slurpt’ en snel weer teruggeeft.
Ik adviseer om verschillende modellen te vergelijken en reviews te lezen. Hoe verleidelijk ook, koop niet meteen een hele serie van hetzelfde merk. Test eerst of het ontwerp werkt voor jouw baby voordat je groot inslaat.
Speciale voeding tegen spugen
Naast de fles en speen zijn er ook voedingen specifiek ontwikkeld voor baby’s die bovengemiddeld veel spugen of refluxklachten hebben. Deze voeding bevat natuurlijke bindmiddelen (zoals rijstzetmeel of johannesbroodpitmeel) die de melk dikker maken. Daardoor blijft de voeding in de maag en vloeit minder snel terug de slokdarm in.
- Sommige merken noemen het “AR-voeding”, kort voor “anti-regurgitatie”.
- Andere voeding is vooral hypoallergeen, wat kan helpen als voedselallergie of -intolerantie de oorzaak is.
Houd altijd in de gaten of je baby goed reageert. Let op stoelgang, reactie op de smaak, en eventuele huiduitslag. Als je kindje veel last blijft houden, overleg dan met je arts. Duurt het probleem voort, dan kan er meer aan de hand zijn dan gewone reflux.
Veelgestelde vragen
Ik krijg van ouders vaak dezelfde soort vragen over spugen, daarom zet ik de meest voorkomende hieronder op een rij. Zo kun je snel zien of jouw vraag ertussen staat.
“Hoe weet ik of mijn baby genoeg voedingsstoffen binnenkrijgt als hij zoveel spuugt?”
Ik kijk altijd eerst naar de gewichtstoename. Blijft je baby groeien volgens het consultatiebureauschema, wees dan gerust: dat betekent dat er genoeg voeding binnen blijft. Spuugt je baby veel, maar komt hij of zij toch goed aan in gewicht, dan is het meestal niet zorgwekkend.“Kunnen darmkrampjes en reflux met elkaar te maken hebben?”
Soms wel, soms niet. Baby’s met reflux hebben niet altijd meteen krampjes, maar de twee kunnen elkaar versterken. Overmatig huilen, onrustig gedrag en prikkelbaarheid kunnen zowel aan reflux als krampjes liggen. In het artikel voeding bij reflux en darmkrampjes vind je praktische tips hoe je met beide kunt omgaan.“Mijn baby drinkt borstvoeding en spuugt. Wat nu?”
Ook bij borstvoeding kunnen overmatig gulzige baby’s veel lucht happen, of kan een sterke toeschietreflex ervoor zorgen dat alles te snel gaat. Probeer je baby in een iets meer rechtopstaande houding te voeden. Lukt dat niet, pauzeer dan af en toe tussendoor. Je zou ook kunnen kijken naar verschil tussen borstvoeding en flesvoeding als je twijfelt of je de overstap wilt maken.“Is het veilig om mijn baby op de zij of buik te laten slapen als hij vaak spuugt?”
De aanbeveling blijft om je baby altijd op de rug te laten slapen, vanwege het risico op wiegendood (SIDS). Zelfs als je kleintje vaak spuugt, blijft rugligging de veilige keuze. Wil je advies over hoe je je baby comfortabel kunt laten slapen en toch spugen minimaliseert, neem dan contact op met je jeugdverpleegkundige.“Mijn baby spuugt meerdere keren na elke voeding. Hoe houd ik alles schoon en hygiënisch?”
Dat is best een uitdaging, zeker wanneer je misschien ook nog andere kinderen of verplichtingen hebt. Houd altijd spuugdoekjes klaar, leg ze in elke ruimte neer waar je met je baby bent. Ook kan het slim zijn om een waterafstotend slabbetje te gebruiken tijdens het voeden. Maak er na elke voedingssessie een gewoonte van om even de babykleertjes te checken op natte of zure plekken.“Kan ik iets doen in mijn eigen eet- of drinkgedrag (bij borstvoeding) om spugen te verminderen?”
Sommige baby’s zijn gevoelig voor bepaalde voedingsmiddelen die jij als moeder binnenkrijgt, zoals koffie, sterk gekruid eten of grote hoeveelheden zuivel. Er is geen perfecte lijst met wat je wel of niet mag. Als je echter vermoedt dat je baby’s klachten samenhangen met wat jij eet, kun je dat bijhouden in een voedingsdagboek en overleggen met een lactatiekundige of huisarts.“Wat zijn tekenen dat spugen toch op een medisch probleem duidt?”
Let op kleur (groen of geel spuug, bloed of ‘coffee ground’-achtige stukjes), extreme prikkelbaarheid, tekenen van uitdroging of projectielbraken. Als je baby stopt met aankomen in gewicht, veel huilt na de voeding, of steeds kokhalst, vraag dan je huisarts om raad. Dat kan wijzen op een obstructie in het spijsverteringskanaal, of op refluxziekte (GERD) in plaats van onschuldige reflux.“Wat als mijn baby weigert te eten na herhaaldelijk spugen?”
Mogelijk heeft je baby ongemak of pijn na het voeden, of is er angst ontstaan omdat voedingsmomenten onprettig zijn geweest. Schakel dan professionele hulp in. Soms helpt het overstappen van borstvoeding naar flesvoeding of juist andersom, waarbij je rekening houdt met de textuur en temperatuur van de melk. Kijk bijvoorbeeld naar overstappen van borstvoeding naar flesvoeding voor praktische handvatten.
Tot slot wil ik je op het hart drukken dat veel baby’s in de eerste levensmaanden spugen. In het overgrote deel van de gevallen gaat het vanzelf weer weg, meestal voor de eerste verjaardag. Een geruststellende gedachte: de wasmachine draait wat vaker, maar met de juiste aandacht en gerichte aanpassingen kom je een heel eind.
Blijf in contact met je consultatiebureau, volg je moeder- of vadergevoel, en vertrouw op de innerlijke veerkracht van je kleintje. Ik heb geleerd dat een rustige, geduldige benadering uiteindelijk de beste stap is naar stabielere voedingen en minder geknoei. Voor je het weet, is dit hele “spuug-avontuur” alweer voorbij en kijk je met een glimlach terug op de tijd waarin je standaard een stapel hydrofiele doeken bij de hand had. Je bent niet alleen, en je doet het geweldig.