Wat als je baby niet geïnteresseerd is in kruipen

Ik weet nog dat ik voor het eerst echt schrok toen mijn nichtje al vrolijk over de vloer kroop, terwijl mijn eigen baby niet wilde kruipen. “Is er iets mis?” vroeg ik me af. Misschien herken je dat gevoel wel: je houdt je kleintje goed in de gaten, maar toch lijkt dat kruipen er simpelweg niet van te komen. Laat me je geruststellen, je bent niet de enige. Het gebeurt vaker dan je denkt dat een baby wil niet kruipen of er gewoon niet in geïnteresseerd is. Soms ligt het aan de ontwikkeling, soms aan een gebrek aan motivatie, en soms doen baby’s het hele kruipstadium gewoon over, of zelfs helemaal niet. In deze gids deel ik mijn eigen ervaringen, inzichten uit onderzoek, en praktische tips om je kleintje te helpen. Geen saaie lezing, maar eerder een ontspannen gesprek van ouder tot ouder. Laten we erin duiken.

Wanneer de meeste baby’s beginnen met kruipen

We horen vaak dat “gemiddelde” baby’s gaan kruipen tussen 6 en 10 maanden, maar de realiteit is iets genuanceerder. Volgens verschillende onderzoeken (waaronder gegevens die suggereren dat de helft van de baby’s rond 8 maanden begint) is er een ruime marge tussen 5 en 13 maanden. Sommigen nemen de tijd, terwijl anderen plots een grote sprong maken. Er bestaat dus geen keiharde regel die zegt: “Nu moet je gaan kruipen.” Zelfs niet de officiële instanties zijn het altijd eens over de exacte timing.

De Centers for Disease Control and Prevention (CDC) in de Verenigde Staten hebben bijvoorbeeld in 2022 besloten om kruipen niet langer als officiële mijlpaal te beschouwen, omdat ze geen betrouwbare cijfers hebben over wanneer 75% van de baby’s daadwerkelijk kan kruipen. Dat toont al aan hoe verschillend elk kleintje zich ontwikkelt. Dus wanneer je baby rond de 6 of 7 maanden nog niet op handen en knietjes gaat, is dat niet meteen reden tot paniek.

Waarom kruipen zo’n belangrijke mijlpaal is

Ik kan me voorstellen dat je je afvraagt: waarom doen we er dan zo moeilijk over, als het niet eens een officiële mijlpaal meer is? Toch staat kruipen bekend als een belangrijke stap in de lichamelijke en motorische ontwikkeling. Door te kruipen, versterken baby’s hun:

Schouder- en armspieren
Rug- en buikspieren
Hand-oogcoördinatie
Evenwicht en balans

Behalve de lichamelijke voordelen is kruipen ook een soort ontdekkingsreis. Het is vaak het begin van wat ze later allemaal zelfstandig gaan ontdekken. Zodra ze merken hoe ze hun omgeving al kruipend kunnen verkennen, groeit hun zelfvertrouwen en vergroot hun drang tot leren.

Redenen achter niet kruipen

Natuurlijk kan het reden tot onzekerheid zijn als je baby niet kruipt, zeker als je kindjes in je omgeving wél enthousiast over de vloer schuiven. Hier zijn een paar veelvoorkomende oorzaken:

Grotere baby of hoger gewicht\
Sommige baby’s hebben simpelweg wat meer te tillen. Dat maakt het moeilijker om zichzelf op te drukken en vooruit te bewegen.
Interesse in andere vaardigheden\
Ik heb het zelf meegemaakt: mijn dochter’s taalontwikkeling schoot ineens vooruit, terwijl ze nog nauwelijks kroop. Soms willen baby’s eerst hun fijne motoriek (grijpen, voelen) of andere vaardigheden (brabbelen, klanken nabootsen) perfectioneren.
Kleine of late bewegers\
Er zijn altijd kinderen die nu eenmaal rustiger zijn, of wat langer de kat uit de boom kijken voor ze met iets nieuws beginnen.
Overslaan van kruipen\
Een verrassend aantal baby’s (ongeveer 7%) slaat kruipen helemaal over. Ze gaan na een tijdje direct staan en lopen. Uit onderzoek blijkt dat dit in principe geen groot probleem hoeft te zijn, zolang ze maar een manier vinden om zich te verplaatsen.
Prenataal te vroeg geboren\
Premature baby’s lopen soms wat achter, ook als het gaat om kruipen. Dan kijk je meestal naar de gecorrigeerde leeftijd in plaats van de kalenderleeftijd.
Pauze of omgekeerd kruipen\
Je zult het misschien niet geloven, maar sommige baby’s beginnen juist eerst achteruit te kruipen. Dit kan frustrerend zijn voor ze, omdat ze van hun doelwit wegraken. Het is niet gek om gefrustreerde geluidjes te horen als dat gebeurt. (Mocht dit je bekend voorkomen, kijk dan ook eens bij baby kruipt achteruit.)

Met andere woorden, er is niet één verklaring waarom je baby wil niet kruipen. Vaak is het een mix van factoren, of heeft je kindje gewoon wat meer tijd nodig. Mocht je willen weten hoe kruipen past in het grotere plaatje, neem dan ook eens een kijkje bij mijlpalen baby. Daar zie je dat kruipen maar één van de vele stappen is in de ontwikkeling van je kleintje.

Hoe je kunt helpen als je baby niet kruipt

Goed nieuws is dat je zelf best veel kunt doen om je kleintje te motiveren en ondersteunen. De sleutel is: geen druk uitoefenen, maar kleine uitnodigingen creëren tot bewegen. Zelf ben ik fan van positieve aanmoediging, eerder dan streng willen afdwingen dat je baby nu maar “moet” kruipen. Dit zijn een paar beproefde methodes:

Tummy time en voldoende speelruimte

“Buikliggen” of “tummy time” is al sinds jaar en dag een van de beste manieren om baby’s te helpen hun nek- en rugspieren te versterken. Want zodra ze zich comfortabel voelen op hun buik en hun hoofd kunnen optillen, is de stap naar kruipbewegingen sneller gezet. Volgens experts kunnen zo’n 30 minuten buiklig (verdeeld over de dag) al een wereld van verschil maken. Mijn tip: leg een leuk speeltje net buiten handbereik om het bewegen te stimuleren.

Begin kort: een paar minuten per keer.
Maak het gezellig met speelgoedsensaties, of ga er zelf naast liggen.
Bouw de duur langzaam op tot je kleintje het langer naar de zin heeft.

Stimuleer bewegen via speelgoed

Soms werkt een interessant nieuw speeltje als magische motivatie. Plaats speelgoed of andere leuke spulletjes (zoals een stoffen blokje, rammelaar of kleurrijke bal) net iets verder weg dan je baby kan reiken als hij op zijn buik ligt. Zo daag je hem uit om een poging te wagen. Je kunt bijvoorbeeld denken aan een speelmat (bijvoorbeeld een stevige, kleurrijke speelmat op Bol.com als je daar iets geschikts vindt) om op te bewegen. Zorg wel dat de ondergrond niet te glad is, zodat handen en knieën niet wegglijden.

Ga op ontdekking samen

Ik heb gemerkt dat kleine aanmoediging en interactie de drang tot bewegen echt vergroten. Kruip zelf op de grond en moedig je baby aan. Of laat ze met hun buik op jouw bovenbenen steunen terwijl je zachtjes heen en weer wiegt. Dat prikkelt hun evenwichtsgevoel en maakt de overgang naar zelfstandig bewegen toegankelijker. Ook kun je op ooghoogte gaan liggen en speelgoed aanreiken. Zo voelt je baby dat jullie samen op avontuur zijn.

Kies comfortabele kleding en blote voetjes

Niets zo frustrerend voor een beginnende kruiper als té dikke kleertjes of sokken die telkens wegglijden. Zelf zweer ik bij comfortabele, soepele kleding die de armpjes en beentjes vrij laat om goed te bewegen. Wat voeten betreft is het vaak handig om je baby op blote voetjes te laten, zodat ze grip hebben op de vloer. Zo trainen ze tegelijkertijd hun voet- en beenspieren.

Is het erg als je baby nooit kruipt?

Ik weet nog dat ik het hoorde van een vriendin: “Mijn zoon heeft nooit gekropen, maar ging rechtstreeks lopen!” Ze klonk er stiekem een beetje trots op, en tegelijkertijd onzeker of dat wel “normaal” was. Feit is dat ongeveer 7% van de baby’s het kruipen over slaan, en dat hoeft echt geen probleem te zijn. Veel kids die niet kruipen, kiezen een andere manier van voortbewegen (rollen, billenschuiven, op hun buik schuiven enzovoort).

Onderzoek toont aan dat het overslaan van kruipen niet per se leidt tot motorische achterstand. Zolang je baby een eigen manier ontwikkelt om zijn wereld te verkennen, is dat een goed teken. Natuurlijk zijn er situaties waarin je misschien liever wél hebt dat er gekropen wordt, omdat kruipen de ontwikkeling van de romp, schouders en heupen ondersteunt. Maar als je kindje op z’n eigen manier vooruitkomt en gezond lijkt, is er doorgaans weinig reden tot zorg.

Wanneer moet je je zorgen maken?

Hoewel elk kind een eigen tempo heeft, begrijp ik heel goed dat je je af en toe afvraagt of alles wel goed gaat. Een algemene richtlijn is: tegen de tijd dat je baby ongeveer 12 maanden is, wil je wel zien dat hij óf kruipt, óf een andere vorm van zelfstanding bewegen ontwikkelt, zoals rollen of schuifelen. Laat het me duidelijk stellen: het is niet zo dat er bij 12 maanden automatisch alarmbellen afgaan, maar het is wel de moeite waard om even contact op te nemen met een zorgverlener als je:

Geen enkele vorm van voortbeweging ziet (rollen, schuiven, tijgeren).
Asymmetrische beweging opmerkt, bijvoorbeeld als één kant van het lichaam weinig beweegt.
Ziet dat je baby extreem gefrustreerd is, maar fysiek niet verder komt.
Je intuïtief aanvoelt dat er iets niet klopt.

Heb je het gevoel dat je kindje ook met andere vaardigheden erg achterblijft, dan is het nuttig om eens te praten met een kinderarts of, in Nederland, het consultatiebureau. Voor vroege signalen van achterstand kun je bijvoorbeeld ook kijken bij achterstand in ontwikkeling baby. Het is goed om te weten dat er in veel regio’s ook gratis vroeghulp is, waarbij experts thuis langskomen om jouw kindje te beoordelen. Zo sta je er niet alleen voor.

Mijn ervaring met ‘baby wil niet kruipen’

Ik weet nog sterk hoe ik me voelde toen mijn kleintje, inmiddels 9 maanden oud, nog steeds geen aanstalten maakte om vooruit te tijgeren of te kruipen. Ondertussen waren er al wat andere baby’s in mijn omgeving die als mini-raceautootjes door de kamer gingen. Ik durf eerlijk te zeggen dat ik wat ongerust werd. Maar toen realiseerde ik me dat ze wel al heel duidelijk in de weer was met het stapelen van blokjes, het klappen in haar handjes, en zelfs al simpele woordjes brabbelde. Blijkbaar was ze druk met iets anders.

Na een paar weken van intensievere tummy time en wat creatieve speelsessies (ik zette bijvoorbeeld knuffels net iets verder weg), zag ik haar plots voorzichtige schuifbewegingen maken. Eerst heel aarzelend, dan ineens een paar centimeter vooruit. Alsof ze had besloten: “Oké dan, laten we dit eens proberen.”

Ik wil maar zeggen: soms lijkt het alsof baby’s zelf op een ochtend wakker worden en besluiten: vanaf nu ga ik het anders aanpakken. Het hielp mij in ieder geval enorm om te beseffen dat er niet één enkel ontwikkelingspad bestaat. Elk kind is zijn eigen unieke persoontje en doet de dingen op zijn eigen moment.

Hoe lang duurt het om te leren kruipen?

Veel ouders vragen me: “Oké, maar als mijn baby eenmaal begint, hoe lang duurt het dan voor hij écht soepel kruipt?” Dat verschilt enorm. Bij mijn dochter duurde het na haar eerste halve schuifjes nog zeker twee, drie weken voordat ze echt het ‘klassieke’ kruiptempo had te pakken. Bij anderen kan het veel sneller gaan. De fase van ruglig naar buiklig, en dan naar op handen en knietjes omhoog duwen, is al een hele prestatie. Daarna hebben ze nog wat tijd nodig om arm en been te coördineren.

Er is echter ook een groep baby’s die op het moment van kruipen in één week doorstoot naar achter elkaar kruipen, zitten, en optrekken tot staan. Sommigen krijgen ineens die motorische “klik” en gaan als een speer. Weer anderen bewegen zich rustig voort en nemen de tijd. Probeer je dus niet blind te staren op de vraag “hoe lang duurt het nu?” Ik heb ervaren dat de ontwikkeling van elke baby een serie kleine stapjes is, geen duizendmeter sprint.

Praktische tips om kruipen te stimuleren

Misschien voel je nu de wens om wat concrete, praktische handvatten te krijgen. Ik snap je helemaal. Dus hier nog een paar tips die je in het dagelijks leven kunt toepassen:

Trek je meubels een beetje uiteen. Laat wat extra ruimte vrij tussen bijvoorbeeld de bank en de stoel, zodat je baby verleiding ziet om die open plek in te duiken.
Zorg voor een baby-proof omgeving. Zodra ze ontdekken dat ze zelf kunnen bewegen, kunnen ze in elk hoekje terechtkomen. Je wilt echt niet elk moment “nee!” moeten roepen. Kijk daarom of gevaarlijke voorwerpen uit bereik zijn en of de vloer schoon en veilig is.
Gebruik kussens en obstakels. Door een klein kussen of zachte hindernis neer te leggen, kan je baby leren over of langs kleine barrières te bewegen. Dat luistert nauw aan bij kruipen, want zo ontwikkelen ze motorische controle in allerlei richtingen.
Speel samen ‘kom maar hier.’ Ga op een paar meter afstand zitten met je armen wijd open en roep je baby enthousiast. Vaak werkt jouw stem en blik als extra motivatie: “Mama/papa wil iets van me, laat ik het proberen!”
Beloon elk piepklein succesje. Merkte ik ook: een vrolijke lach en een “Wat ben je goed bezig!” doet al wonderen. Het gaat niet om een groot applaus, maar om de warmte en blijdschap die je uitstraalt.

Als je meer algemene tips zoekt over hoe je de ontwikkeling van je kleintje kunt stimuleren, dan vind je wellicht inspiratie bij hoe stimuleer je de ontwikkeling van je baby. Daar vind je een breder perspectief op spel, interactie en dagelijkse routines.

Wat als je baby wel kan zitten en staan, maar niet kruipt?

Regelmatig hoor ik van ouders: “Mijn baby zit krachtig rechtop, en trekt zich zelfs op tot staan, maar kruipen, ho maar.” Soms slaat een kind die fase min of meer over. In feite is het optrekken om te gaan staan alweer een nieuwe mijlpaal, die rond 9 tot 12 maanden kan plaatsvinden. Het wijst in elk geval op goede beenspieren en rugcontrole. Veel baby’s die worden aangetrokken door de activiteit van staan, vinden kruipen misschien opeens minder ‘boeiend.’ Mogelijk komt kruipen dan niet (of pas veel later) in hun repertoire. Dat betekent niet automatisch dat er iets mis is. Sterker nog, het kan gewoon hun voorkeur zijn.

Toch is kruipen voor de onderliggende spier- en gewrichtsontwikkeling heel nuttig. Sommige experts zeggen zelfs dat kinderen die te snel staan en lopen later iets meer moeite kunnen hebben met fijne motoriek en postuurcontrole, vooral als ze vrijwel geen kruipfase hebben gehad. Dat is overigens echt niet altijd het geval. Maar wil je het kruipen extra aanmoedigen, dan helpt het om standing-play wat minder te stimuleren en vaker op de buik te spelen. Kies dan voor uitdagend, leuk speelgoed laag bij de grond.

Hoe zit het met slaapregressie rond kruipen?

Je hoort het vaak: als baby’s een nieuwe motorische vaardigheid leren, kan hun slaap eronder lijden. Zoiets als: “Hij is ineens tot half elf ‘s avonds wakker, omdat hij in zijn bedje steeds de neiging heeft om rond te rollen of te kruipen.” Dit is niet abnormaal (en kan rond de 8-9 maanden gebeuren), omdat je kleintje gewoon barst van de energie om de nieuwe trucjes te oefenen.

Het kan helpen om overdag extra veel kruip- en speelgelegenheid te bieden, zodat de ergste bewegingsdrang eruit is tegen de tijd dat ze gaan slapen. Wees niet verbaasd als je nog even een kleine ‘protestfase’ meemaakt. Gelukkig zakt die na een tijdje weg, zodra de nieuwigheid er wat af is.

Heeft de slaaphouding invloed op kruipen?

Vroeger werd wel gezegd dat een baby die veel op de buik slaapt, sneller zou leren kruipen. Onderzoek geeft aan dat baby’s wat vaker en eerder de motorische impuls krijgen als ze veel ‘buiktijd’ hebben, maar tegelijkertijd wordt het “Back to Sleep” advies aangeraden voor een veilig slaapklimaat. De kans op wiegendood (Sudden Infant Death Syndrome) neemt significant af als baby’s op hun rug slapen. Dus ikzelf zou zeker niet gaan experimenteren met buikslapen alleen maar om het kruipen te bevorderen. De paar weken of maanden verschil in kruipontwikkeling wegen niet op tegen de veiligheidsrisico’s. Overdag kun je met tummy time uiteraard wél oefenen.

Wat als je baby ouder dan 12 maanden nog niet kruipt?

Bij mijn neefje was dit het geval. Hij was al dik een jaar oud en leek weinig zin te hebben om te kruipen. De arts zei dat het niet per se een probleem was, zeker omdat hij wel flinke pogingen deed om zichzelf op te trekken aan de salontafel. Maar de arts raadde wel aan om hem extra uit te dagen en te stimuleren via fysiotherapie-oefeningen. Zij keken of hij ergens last van had: waren zijn voetjes sterk genoeg, was er misschien spanning in zijn schouders of rug?

Als je kindje ouder dan 12 maanden is en je ziet geen vooruitgang in enige vorm van voortbeweging, dan is het verstandig om er met een professional naar te kijken. Ze kunnen dan uitsluiten of er motorische of neurologische aangelegenheden spelen. Maar nogmaals: meestal is het gewoon een kwestie van tijd en begeleiding.

Kunnen sommige culturen of gewoontes kruipen beïnvloeden?

Het is interessant om te weten dat in sommige culturen kruipen helemaal niet altijd gestimuleerd wordt. Zo zijn er gemeenschappen waar baby’s veel worden gedragen, mede vanwege klimaat of veiligheid. In die context leren baby’s soms pas lopen zonder dat ze ooit actief gekropen hebben. Uit studies blijkt dat dit niet per se problemen oplevert voor de latere motorische ontwikkeling, zolang de baby’s op een andere manier voldoende mogelijkheden tot beweging krijgen.

Mijn persoonlijke kijk: een momentje van reflectie

Ik probeer mezelf regelmatig te herinneren dat baby’s geen wedstrijdje spelen. Je ziet vaak foto’s op sociale media: “Kijk hoe snel mijn kindje kan kruipen!” Dat is hartstikke leuk voor hen, maar als je kind niet kruipt of er pas laat mee begint, zegt dat weinig over zijn of haar latere ontwikkelingskansen. Mijn ervaring is dat je vooral goed moet kijken naar wat je baby wél kan en leuk vindt. Merkt hij iets van frustratie omdat hij niet bij zijn favoriete speelgoed kan? Dan kun je extra hulp bieden door het net iets dichterbij te leggen, of zelf mee te bewegen op de grond. Op die manier blijft het een gezellige en veilige ontdekkingstocht.

Tips voor de toekomst

Omdat ik weet hoe het voelt om ongerust te zijn over de ontwikkeling van je baby, heb ik een rijtje eenvoudige adviezen voor je samengesteld:

Vertrouw op je intuïtie\
Voel je dat er iets niet helemaal klopt, of zie je echt geen enkele poging tot voortbewegen? Schroom niet om een professional te raadplegen. Daar zijn ze voor.
Blijf herhalen en variëren\
Kruipen leren is soms een kwestie van herhalen, herhalen en nog eens herhalen. Wissel buiklig af met spelen in zithouding en uitdagende obstakels.
Leg de nadruk op plezier\
Als het leuk blijft, zal je baby veel sneller geneigd zijn om te experimenteren met kruipbewegingen. Als er te veel druk op zit, kan het juist remmen.
Neem de tijd\
Ik heb geleerd dat sommige kinderen eerst flink aan hun cognitieve ontwikkeling werken (bijv. brabbelen, woordjes) of graag de wereld observeren, en daarna pas motorisch actief worden. Dat is helemaal oké.
Houd rekening met rustmomenten\
Net als volwassenen kunnen baby’s moe zijn. Las regelmatig pauzes in. Te veel prikkels en inspanning kunnen contraproductief werken.
Doorverwijzing of onderzoek\
Bij twijfel: laat een arts of kinderfysiotherapeut meekijken. Zeker als je kindje ook andere ontwikkelingssignalen mist (bijvoorbeeld moeite met zitten, omrollen of grijpen).

Slotgedachte, houdt moed en geduld

Nogmaals, als je baby niet wil kruipen, betekent dat niet dat er iets structureel mis is. Elk kleintje heeft zijn eigen tempo en voorkeuren. Sommigen gaan moeiteloos over in kruipen, anderen ontdekken liever direct hoe ze moeten staan en lopen. Of ze nu kruipen, tijgeren of liever rollen, uiteindelijk maken ze de stap naar zelfstandige bewegingsvrijheid op hun eigen, unieke manier.

Blijf ondertussen naar je baby kijken: merk je groeiende interesse in speelgoed, zie je hoe hij of zij graag dingen vastgrijpt en nieuwe ervaringen opzoekt? Dat is al een prachtig teken van een gezonde leergierigheid. Mocht de twijfel je toch besluipen, weet dat je altijd terecht kunt bij je huisarts, het consultatiebureau of een kinderfysiotherapeut. Je hoeft dit pad niet alleen te bewandelen.

Ik kan je uit eigen ervaring vertellen dat, voordat je het weet, je baby ineens vooruit gaat. En dan vraag je je af waarom je ooit zo lang wakker lag van alle zorgen. Wees gerust, gun jezelf en je baby de rust en ruimte om het op hun eigen manier en in hun eigen tempo te ontdekken. Vertrouw me, ze komen er wel, en als het moment eenmaal daar is, ben je ontzettend trots dat je deze spannende fase samen hebt doorgemaakt.

Wil je meer lezen over de ontwikkeling van je kleintje, kijk dan gerust even rond bij ontwikkeling baby. Je vindt er allerlei artikelen over motorische en cognitieve mijlpalen en hoe je jouw kindje op speelse wijze kunt ondersteunen. Veel plezier en succes bij de volgende stap, en onthoud altijd: zolang er groei en nieuwsgierigheid is, is jouw baby op de goede weg. Je doet het geweldig. En je baby ook!