Ik hoor vaak de vraag: “Hoeveel dagen vaderschapsverlof krijg je eigenlijk na de geboorte van je kind?” En ik begrijp het helemaal. Zelf zat ik ook ooit met die onzekerheid. Je weet dat er iets bestaat als geboorteverlof, en je wilt dolgraag die eerste kostbare dagen met je baby doorbrengen. Tegelijkertijd voel je de drang om alles goed te regelen, niet alleen voor je partner en de kleine, maar ook op je werk. We willen immers niet dat de baas denkt dat we ons plichtsgevoel laten varen. Toch is vaderschapsverlof niet zomaar een extraatje, het is een essentieel moment om echt bij de geboorte van je kind stil te staan.
Persoonlijk geloof ik dat vaderschapsverlof de basis kan leggen voor een hechte band met je baby, zelfs vanaf de allereerste week. Die vroege dagen zitten vol verrassingen, slapeloze nachten, luiers (heel veel luiers) en een rollercoaster aan emoties. Wat ik zo bijzonder vind, is dat vaderschapsverlof je die ruimte geeft om die reis samen door te maken, zonder te knoeien met je vakantiedagen of je volledig druk te maken over deadlines. Het is een zeldzame kans om het begin van je vaderschap écht mee te maken.
Hoeveel dagen heb je recht op
Als ik zelf terugkijk op de huidige regelingen in Nederland, zie ik flinke verbeteringen vergeleken met hoe het vroeger was. Er zijn twee belangrijke componenten:
- Standaard geboorteverlof (ook wel kraamverlof genoemd)
- Sinds 2019 hebben partners recht op eenmaal de wekelijkse arbeidsduur aan volledig betaald verlof. Werk je bijvoorbeeld 40 uur per week, dan krijg je recht op 40 uur verlof, wat neerkomt op 1 werkweek.
- Dit is fantastisch nieuws als je net vader bent geworden en niet meteen terug wilt sprinten naar kantoor.
- Aanvullend geboorteverlof
- Sinds 2020 kun je als partner nog eens vijf extra weken opnemen. Tijdens deze periode ontvang je 70% van je salaris, met een maximum op basis van het hoogste gemiddelde dagloon.
- Je bepaalt zelf of je die vijf weken opeenvolgend wilt opnemen, of dat je het verdeelt over de eerste zes maanden. Hier krijg je dus wat meer flexibiliteit om je werk en gezin te combineren.
Concreet betekent dit dat je na de geboorte van je kind eerst één week volledig betaald kunt thuisblijven. Vervolgens mag je er nog vijf weken aan toevoegen, met 70% doorbetaling. Meestal noemt men de eerste week het “partnerverlof” of “kraamverlof” en die daaropvolgende vijf weken het “aanvullende geboorteverlof.” Dat is dus het antwoord op de vraag hoeveel dagen vaderschapsverlof, oftewel geboorteverlof, er beschikbaar is: zes weken in totaal, waarvan één week 100% betaald is en vijf weken 70% betaald.
Wat zijn de financiële details
Nu snap ik als geen ander dat financiële zorgen kunnen meespelen bij de beslissing of je die extra weken wel of niet neemt. Een voltijds salaris inleveren voor 70% kan immers merkbaar zijn, zeker als je net in een fase zit waarin de kosten (zoals luiers, babymeubels en kinderopvang) snel oplopen. Toch kan ik uit eigen ervaring zeggen dat die periode, ondanks de lagere uitkering, een investering waard is voor je gezin. Hier zijn een paar belangrijke punten:
- Drie dagen betaalt de werkgever\
In principe betaalt je werkgever de eerste dagen. Hierna kun je aanspraak maken op de uitkering vanuit het UWV voor de aanvullende weken. - Uitkering van 70%\
Die 70% wordt gebaseerd op je gemiddelde dagloon (inclusief 8% vakantietoeslag), maar er zit een maximaal dagloon aan verbonden. Verdiep je even in de actuele cijfers voor je eigen situatie, zodat je niet voor verrassingen komt te staan. - Geen verhoging bij een meerling\
Ook als je tweelingen of zelfs drielingen krijgt, blijft je verlofperiode hetzelfde. Je krijgt geen extra verlofdagen in geval van een dubbele of driedubbele gezinsuitbreiding.
Natuurlijk kan het slim zijn om op voorhand te sparen of te bekijken of je recht hebt op andere tegemoetkomingen. Mocht je bijvoorbeeld overwegen om later wat ouderschapsverlof te nemen (dat anders is dan geboorteverlof), bekijk dan ook meteen hoe je ouderschapsverlof kunt aanvragen en wat je werkgever daarin kan bieden. Er zijn namelijk constructies waarbij je de financiële impact kunt spreiden of deels kunt opvangen als je bijvoorbeeld nog wat vakantiedagen strategisch inzet.
Waarom kiezen sommige vaders ervoor om geen verlof te nemen
Ik zie dat in mijn omgeving regelmatig: nieuwe vaders die hun weekje basisverlof opnemen en daarna toch weer aan het werk gaan, terwijl er nog vijf weken resteert. Hoe komt dat?
Werkdruk en cultuur
Een van de grootste drempels die ik hoor is werkdruk. Je wilt niet dat het lijkt alsof je je collega’s in de steek laat of dat je bang bent voor de achterstand wanneer je terugkomt. In sommige organisaties heerst bovendien de opvatting dat “een échte professional” direct na de geboorte gewoon weer op zijn plek zit. Dat kan best intimiderend voelen.
Uit onderzoek (ruim 400 ouders werden ondervraagd) blijkt dat veel vaders aangeven zich geremd te voelen door onuitgesproken verwachtingen op de werkvloer. Er is vaak angst dat verlof opnemen hun carrière schaadt of dat ze daardoor worden gezien als minder ambitieus. In werkelijkheid geven steeds meer werkgevers echter zelf aan dat ze paternity leave beschouwen als iets positiefs. Ze willen hun medewerkers gemotiveerd houden en beseffen dat een tevreden werknemer op termijn meer oplevert.
Onbekendheid met de regelingen
Een andere reden is simpelweg onduidelijkheid: sommige vaders realiseren zich niet dat ze recht hebben op zes weken, of denken dat het alleen met toestemming van de werkgever kan. Maar wettelijk gezien heb je gewoon recht op die weken, mits je het op tijd aanvraagt en goed afstemt. Een korte mail naar je HR-afdeling of een gesprek met je leidinggevende kan al een hoop onduidelijkheden wegnemen.
Redenen om juist wél te kiezen voor verlof
Ik zeg altijd: die eerste dagen en weken met je baby krijg je nooit meer terug. En er zijn nog meer voordelen aan vaderschapsverlof:
- Hechte band creëren\
Als vader krijg je met verlof de kans om vanaf het begin een sterke band met je kind op te bouwen. Die continue aanwezigheid helpt je om routine te krijgen in de verzorging, luiers verwisselen, voedingen geven en je kindje troosten. - Ondersteuning van je partner\
Na een bevalling kan je partner het best zwaar hebben. Door verlof te nemen, ben je in de buurt en kun je samen taken delen. Fijn voor de mentale en fysieke gezondheid van jullie beiden. - Minder stress op de lange termijn\
Ik heb gemerkt dat als je direct betrokken bent, je later vaak minder stress ervaart als gezin. Je verdeelt de ouderlijke taken vanzelfsprekend, omdat je allebei weet hoe alles reilt en zeilt in huis.
Praktische tips om verlof in te plannen
Nu kan ik me voorstellen dat je denkt: “Klinkt goed, maar hoe pak ik dit praktisch aan?” Er zijn wel wat manieren om te zorgen dat je van je verlofperiode kunt genieten zonder het gevoel te hebben dat je werk volledig stilvalt.
- Stem je verlof vroegtijdig af\
Bespreek, zodra je weet dat je partner zwanger is, met je leidinggevende wat de mogelijkheden zijn. Zo kun je eventueel projecten vroegtijdig afronden of overdragen aan collega’s. - Plan je uitlooppad\
Lopen er grote deadlines rond de uitgerekende datum? Maak een back-uptijdlijn. Misschien kun je kritieke taken naar voren halen, of juist iets vertragen, zodat je niet in de problemen komt als de baby wat eerder of later komt. - Communiceer over de precieze verlofweken\
Omdat je vijf aanvullende weken flexibel kunt inzetten, kun je overwegen om die in delen te nemen. Zo verdeel je de impact op je salaris en is het makkelijker om af te stemmen met je werkgever.
Wat als je werk eindigt tijdens je verlof
Ik had laatst een kennis die zich afvroeg: “Stel dat mijn contract afloopt in die periode, wat dan?” In het kort geldt: zodra je uit dienst bent, stopt ook het recht op aanvullend geboorteverlof via die werkgever. Start je direct bij een nieuwe baan, dan is het soms mogelijk om de resterende periode met je nieuwe werkgever te regelen, maar dat ligt niet altijd voor de hand. Je moet dus echt even met beide werkgevers in gesprek als je in een overgangssituatie zit. Geen nieuwe baan? Dan heb je helaas geen recht meer op de aanvullende weken.
Ouderschapsverlof als vervolg
Ben je na die zes weken nog niet klaar met je quality time? Dan is er ook de optie van ouderschapsverlof, die losstaat van geboorteverlof. In Nederland mag je tot 26 keer je gemiddelde arbeidsduur aan ouderschapsverlof opnemen zolang je kind jonger is dan acht jaar. Sinds kort hebben ouders zelfs de mogelijkheid om negen van die weken (als onderdeel van ouderschapsverlof) betaald te krijgen, namelijk tegen 70% van het salaris. Sommige mensen noemen deze periode ook wel “extra partnerverlof,” maar officieel heet het gewoon “ouderschapsverlof.”
Sommige ouders vinden het comfortabel om de betaalde ouderschapsverlofperiode rond de eerste verjaardag van het kind te nemen. Je kunt het ook spreiden in kleinere blokken, afhankelijk van je werk- en thuissituatie. Dat geeft vrijheid, maar het vergt ook goede afstemming met je leidinggevende. Het fijne daaraan vind ik dat je niet alleen vlak na de geboorte intensief betrokken bent, maar door ouderschapsverlof ook in latere fasen quality time met je kleintje kunt krijgen.
Waarom het nog beter kan
Misschien denk je nu: “Oké, we hebben zes weken extra plus ouderschapsverlof. Dat is toch al heel netjes?” Vergeleken met sommige landen doet Nederland het helemaal niet slecht, maar er is nog ruimte voor verbetering. Als ik bijvoorbeeld kijk naar Zweden, dan krijgen beide ouders in totaal 432 dagen met een ruime verdeling. In Litouwen en Roemenië loopt het aantal dagen betaald verlof zelfs in de honderden. Het gaat er natuurlijk om dat we een cultuur creëren waarin het opnemen van verlof de normaalste zaak van de wereld is.
In Nederland blijft er toch een groep vaders die eerder kiest om het bij de standaardweek te houden of zelfs minder. Dat komt vaak door werkdruk of een cultuur waarin lang verlof opnemen nog nèt iets te progressief of ongewoon wordt gevonden. Toch laat onderzoek zien dat driekwart van de ouders de waarde van paternity leave inziet. Ook De Unie benadrukt dat het niet zomaar een luxe is, maar een noodzaak. Een tevreden en betrokken vader op de werkvloer is op de lange termijn winst voor iedereen.
Hoe het verlof in de praktijk kan lopen
Ik zit vol verhalen van vrienden en collega’s die allemaal een andere aanpak kozen. De een nam een paar weken achter elkaar, de ander plande het verspreid. Voorbeelden:
- Bas (32)\
Werkte fulltime en nam eerst de verplichte week, plakte er nog twee weken (met 70% doorbetaling) achteraan en verdeelde de resterende drie weken later in losse dagen. Hij wilde elke vrijdag met de baby doorbrengen en zijn salarisimpact was daardoor gespreid. - Jeroen (29)\
Liet weten dat hij door werkdruk en projectdeadlines de aanvullende periode had uitgesteld. Uiteindelijk is zijn baby nu al zes maanden. Hij heeft de aanvullende weken niet meer opgenomen, omdat de wettelijke termijn voorbij is. Hij heeft er nu spijt van, omdat hij de eerste maanden als extreem druk ervoer, zowel thuis als op het werk.
Zelf koos ik ervoor om de volledige periode aaneengesloten te nemen. Ik ben blij met die keus, omdat ik echt in de babybubbel zat, met alle chaos en magie die daarbij hoort. Tuurlijk liep ik achter op sommige werkdingen, maar eerlijk gezegd voelden die niet meteen zo urgent. En door een goede overdracht met mijn collega’s kon ik later geleidelijk weer instromen.
Tips om de voordelen van vaderschapsverlof te maximaliseren
Nu je weet hoelang je verlof kunt opnemen, deel ik graag een paar tips om er echt het maximale uit te halen. Ik heb zelf en bij anderen gemerkt dat het verschil vaak zit in de praktische invulling:
- Creëer een fijne routine\
Door dagelijks op vaste tijden de zorg voor je baby te delen, kun je als vader net zo vaardig worden in verschonen en voeden. Dat creëert een natuurlijke band. - Schakel hulp in\
Kraamzorg is een grote steun, maar ook je eigen omgeving kan helpen. Je hoeft niet alles alleen te doen. Zo hou je zelf genoeg rust. - Plan quality time\
Kijk niet alleen naar luiers en voeding. Ga een klein wandelingetje maken met de kinderwagen of doe een rustig spelletje als je baby al wat ouder is. - Kom los van je werk\
Het helpt echt om je werkmail uit te schakelen of je meldingen op je telefoon uit te zetten. Je bent nu thuis om te genieten. - Blijf communiceren\
Houd je werkgever op de hoogte van je terugkeerdatum en eventuele aanpassingen. Dat voorkomt misverstanden.
Veelvoorkomende vragen die ik hoor
Dit zijn de veelgestelde vragen die ik regelmatig krijg van bezorgde vaders.
Kun je geboorteverlof en ouderschapsverlof combineren
Ja, dat kan zeker. Je kunt de weken aanvullend geboorteverlof gebruiken en daarna ouderschapsverlof opnemen. Let wel op qua salaris: het ene wordt voor een deel vergoed door de werkgever of de overheid, en het andere hangt soms af van afspraken in je cao.
Wat als je parttime werkt
Werk je parttime, dan wordt je verlof berekend op basis van je gemiddelde uren. Werk je bijvoorbeeld 32 uur per week, dan krijg je 32 uur volledig betaald geboorteverlof, plus dan nog vijf weken van 32 uur aan 70% salarisvergoeding. Het maakt niet uit hoeveel dagen je precies werkt, het gaat om het totaal aantal uren per week.
Is het verplicht om je verlof in één keer op te nemen
Nee, de wet geeft juist ruimte om te spreiden. Als vader kun je zelf kiezen hoe je de extra vijf weken inzet, zolang het maar binnen zes maanden na de geboorte valt. Dit kan handig zijn als je niet in één klap zo’n afname in inkomen wilt hebben, of als de situatie thuis of op het werk vraagt om een andere verdeling.
Wat als je werkgever moeilijk doet
In de meeste gevallen mag een werkgever je verlof niet weigeren. Je hebt namelijk een wettelijk recht. Wel ben je zelf verantwoordelijk voor het aanvragen en op tijd overleggen. Mocht er echt onenigheid ontstaan, dan kun je altijd advies inwinnen bij bijvoorbeeld vakbonden zoals De Unie, of een juridisch loket.
Hoe zit het met langere verlofregelingen, zoals in Zweden
Nederland loopt niet ver achter, maar in landen als Zweden of Litouwen heb je opvallend lange verlofperiodes. In Zweden kun je in totaal 432 dagen opnemen, waarvan de helft voor vaders is gereserveerd. In Litouwen kunnen vaders 30 dagen betaald verlof krijgen, en daarbovenop nog ruim 400 dagen te verdelen met de moeder. In dat opzicht zijn er landen die verder zijn in het stimuleren van gelijkwaardig ouderschap.
Andere zaken om te regelen rond de geboorte
Naast verlof en het regelen van de zorg voor je baby duiken er na de geboorte nog meer praktische zaken op. Denk aan de zorgverzekering, de kinderbijslag en de geboorteakte. Ik herinner me nog dat ik op een gegeven moment overweldigd raakte door alle formulieren en deadlines. Tegelijkertijd wilde ik geen enkele stap overslaan, omdat je anders bepaalde toeslagen of rechten kunt mislopen.
- Geboorteaangifte\
Vergeet niet om je baby binnen drie werkdagen na de geboorte aan te geven bij de gemeente. Lees gerust meer in geboorteaangifte baby. - Kinderbijslag\
Je kunt kinderbijslag aanvragen baby rechtstreeks bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Houd rekening met de aanvraagtermijn en de eerstvolgende betaalronde. - Zorgverzekering\
Binnen vier maanden na de geboorte moet je baby aanmelden bij zorgverzekering. Zo voorkom je dat medische zorg niet wordt vergoed. - Geboorteakte\
Kan nodig zijn voor officiële documenten. Meer info vind je bij geboorteakte aanvragen.
Wil je een breder overzicht, dan kun je ook altijd kijken bij wat moet je regelen na geboorte baby. Het kan je helpen om stap voor stap af te vinken wat er nodig is. Zo hoef je niet bang te zijn dat je iets belangrijks over het hoofd ziet.
Werkdruk en cultuur doorbreken
Toch blijft in de praktijk werkdruk een groot thema. Ik heb vaders gesproken die binnen een week alweer in de kantoortuin stonden, simpelweg omdat hun manager het “handiger” vond. Dat is niet per se omdat ze geen recht hadden op langer verlof, maar eerder door de bedrijfscultuur. Het beeld dat vaders vooral de kostwinner zijn en niet primair zorgen, speelt vaak nog mee.
Hier is mijn persoonlijke ervaring: zolang je zelf duidelijk maakt dat je verlof wilt nemen en uitlegt waarom het zo belangrijk is, krijg je meestal respect en medewerking. Bedrijven beginnen meer en meer in te zien dat een medewerker die privé en werk in balans houdt, op de lange termijn gezonder en productiever is. En dat ze zo’n collega beter kunnen behouden.
Hoe pakt dit uit voor iedereen
Bij veel mensen zie ik dat het opnemen van geboorteverlof niet alleen de relatie met hun baby en partner versterkt, maar ook hun eigen welzijn en werktevredenheid vergroot. Als je tijd en ruimte krijgt om in alle rust die nieuwe rol als vader te ontdekken, ga je vaak met minder stress terug aan het werk. Bovendien is het ook voor je werkgever handig als je na die periode met frisse energie en een voldaan gevoel terugkomt.
Uiteindelijk profiteren moeders hier ook van, omdat zij niet het volledige gewicht van de zorg op zich hoeven te nemen, zeker niet vlak na de bevalling. En laten we de baby niet vergeten: een kind dat ook de vader in de eerste weken goed leert kennen, ontwikkelt vaak een hechtere band met beide ouders. Dat leest misschien als een clichésamenvatting, maar ik heb het keer op keer in mijn omgeving en eigen leven ervaren.
Maak gebruik van je recht
Ik weet hoe overweldigend het kan voelen: een pasgeboren baby, je werkplek die doordraait, en al die administratieve rompslomp. Maar als vader heb je in Nederland recht op één week volledig betaald verlof en aanvullend nog vijf weken tegen 70% loon. Dat is een uitgelezen kans om met een gerust hart aan je nieuwe taak als kersverse ouder te beginnen. Laat je niet tegenhouden door de angst voor achterstanden of de werkcultuur die misschien iets minder flexibel lijkt. Vaak zijn werkgevers best bereid mee te denken, zeker als je laat zien dat je het verlof serieus plant en zorgvuldig afstemt.
Dus, als je binnenkort vader wordt of net bent geworden, wees trots op deze unieke kans. Start dat gesprek met je leidinggevende, check de formulieren en verzeker jezelf van een zorgeloze periode samen met je baby. Wil je daarna nog verder thuisblijven, dan kun je nadenken over ouderschapsverlof. Maar hoe je het ook vormgeeft, vergeet niet te genieten van dit bijzondere begin. Die eerste dagen leggen de basis voor een lange en hechte band met je kind. En geloof me, daar krijg je geen spijt van.
Mocht je tijdens of na je verlof nog andere dingen aan je hoofd hebben, zoals het aanmelden voor kinderbijslag, dan vind je meer hulp bij kinderbijslag aanvragen baby. Of misschien wil je weten hoe je je kleintje kunt inschrijven bij de opvang. Dan is baby inschrijven kinderopvang wellicht handig. Het punt is: neem de tijd en rust die je nodig hebt, en benut de regelingen die er speciaal voor jou en je gezin zijn. Ik wens je een onvergetelijke start als vader. Je bent absoluut niet alleen en er is meer ondersteuning dan je denkt. Geniet ervan. Je hebt het verdiend!