Baby’s en andere dranken: thee

Introductie

Ik weet nog goed hoe overweldigend het voelde toen ik me voor het eerst verdiepte in babys en andere dranken: thee, water, sapjes, alles kwam voorbij. Misschien herken je het: ineens besef je dat je kleintje niet alleen melk nodig heeft, maar dat je gaandeweg mag gaan experimenteren met andere dranken. Tegelijkertijd vraag je je af wat wél kan en wat je beter kunt laten. Ik heb die zoektocht ook doorgemaakt, en geloof me, we zitten hier samen in dezelfde schoenen.

In dit artikel duiken we stap voor stap in de wereld van geschikte dranken voor baby’s. Ik neem je graag mee langs de valkuilen en mogelijkheden, zodat je je zelfverzekerd voelt bij elke slokje dat je uk opslurpt. We beginnen met een blik op melkvoeding – borstvoeding of flesvoeding – en werken ons richting water, thee en andere drankjes. Onderweg bespreken we de vraag wanneer je precies kunt overstappen op iets nieuws, en welke dranken juist een no-go zijn.

Het idee is om je een gerust gevoel te geven in alle keuzes die je nog gaat maken. Wat is veilig, wat kun je beter uitstellen, en waarom juist die keuzes? Misschien kom je wel tot handige inzichten die onverwacht de deur openzetten naar een relaxter voedingsschema. Want onthoud: het gaat niet alleen om het voeden zelf, maar ook om het vertrouwen in je eigen intuïtie. We kunnen ons soms flink zorgen maken als het om voeding en gezondheid gaat, dus laten we dit verkennen als twee vrienden die samen ontdekken wat het beste werkt voor onze kleintjes.

Ben je er klaar voor? Laten we erin duiken en ontdekken hoe het allemaal in elkaar steekt.

Welke dranken mag een baby drinken?

Ik hoor regelmatig de vraag: “Krijgt mijn baby wel alles binnen wat hij nodig heeft, en moet ik naast melk al iets anders geven?” Het voelt soms alsof er honderd meningen over bestaan. Dus laten we alle opties langsgaan, van melk tot water en thee, en kijken wat past bij jouw kindje.

Melkvoeding: borstvoeding vs. flesvoeding

Voor de allerkleinsten is melkvoeding de basis. Dat kan borstvoeding zijn, of je kunt kiezen voor flesvoeding. In mijn eigen ervaring is het een persoonlijke keuze die afhangt van jouw situatie en die van je baby. Als je zoekt naar een vergelijking, kun je kijken bij het verschil tussen borstvoeding en flesvoeding.

• Borstvoeding is de meest natuurlijke optie en biedt kant-en-klare voeding die perfect aansluit bij de behoeften van je kleintje. Veel moeders vinden het handig omdat er weinig voorbereiding voor nodig is, en het bevat antistoffen die het immuunsysteem van je baby ondersteunen.
• Flesvoeding is weer handig als borstvoeding niet (volledig) lukt, of als je meer flexibiliteit wilt. Moderne flesvoedingen worden zo goed mogelijk afgestemd op de voedingsbehoeften van baby’s. Ze bevatten belangrijke voedingsstoffen en vitamines.

Ongeacht welke vorm je kiest, je baby krijgt hiermee gewoonlijk alle vocht en voedingsstoffen binnen die hij de eerste maanden nodig heeft. Je hoeft je in die periode niet direct druk te maken over andere dranken.

Water: vanaf welke leeftijd en hoeveel?

Ik kan me nog de eerste keer herinneren dat ik me afvroeg of ik water mocht geven aan mijn baby. Het medische advies is om tot ongeveer 6 maanden uitsluitend borstvoeding of flesvoeding te geven. Water toevoegen aan het dieet van een pasgeborene kan ongewild schadelijk zijn, zeker als je het te vroeg en in te grote hoeveelheden doet.

Pas vanaf een maand of 6 kun je beginnen met kleine slokjes water aanbieden. Vaak raden professionals aan om dit rustig op te bouwen, bijvoorbeeld als je start met oefenhapjes. Let wel op dat je niet te veel geeft, want je baby heeft maar een kleine maag. Als je wilt weten waarop je moet letten, kijk dan gerust bij wanneer mag een baby water drinken?. Dan zie je hoe je dat stapsgewijs kunt introduceren.

Thee: veilig of niet?

Misschien heb je wel eens gehoord dat bepaalde theeën rustgevend werken of de spijsvertering bevorderen. Nu is thee voor volwassenen vaak een fijn en gezond momentje, maar voor baby’s moet je extra voorzichtig zijn. In het algemeen geldt dat baby’s pas vanaf 6 maanden in aanraking mogen komen met andere dranken dan melk. Toch is “thee” een breed begrip.

• Zwarte of groene thee bevat cafeïne (theïne), wat niet geschikt is voor jonge baby’s. Het kan de opname van ijzer verminderen en is erg stimulerend. Die laat je dus liever staan.
• Kruidenthee kan in sommige gevallen geschikt zijn, maar niet alle varianten. Chamomile (kamille) bijvoorbeeld wordt in veel culturen geroemd om de kalmerende werking en kan, mits lauw en niet te sterk, heel soms gegeven worden aan baby’s vanaf 6 maanden. Let wel: als je baby een allergie heeft voor bijvoorbeeld ambrosia (behoort tot de zelfde plantenfamilie als kamille), moet je kamillethee vermijden.
• Andere kruiden als venkel, gember, citroenmelisse of munt worden in bepaalde tradities veilig geacht voor kinderen boven de 2 jaar, maar de onderzoeken zijn beperkt. In de praktijk zie je vaak dat ouders contrasterende meningen te horen krijgen, dus overleg bij twijfel met een kinderarts.

Zelf vind ik het nuttig om te kijken naar de reden waarom je thee zou geven. Is je baby verkouden of onrustig? Soms kan een andere oplossing, zoals een extra knuffel, een vernevelaar bij verkoudheid of een warm bad, hetzelfde effect hebben. Thee is geen must, en je baby heeft het niet per se nodig zolang hij genoeg melkvoeding krijgt.

Sap: wel of niet geven?

Fruisdranken of fruitsapjes lijken onschuldig, maar voor de gezondheid van je kleintje kun je er beter wat kritischer naar kijken. Vanaf een maand of 6 zou je eventueel verdund fruitsapje kunnen geven, maar veel kinderartsen raden aan nog even te wachten, omdat sap behoorlijk wat suikers bevat.

Zelf heb ik in het begin alleen geproefd wat voor reacties mijn baby gaf op een paar druppels verdund appelsap, maar ik merkte dat het snel gewenning aan dik sap en zoetigheid kon creëren. Daarom ben ik ermee gestopt tot hij ouder dan 1 jaar was. De natuurlijke suikers kunnen gaatjes in de tanden bevorderen (ook al komen de tandjes pas later door), en het stilt de trek waardoor je baby minder zin heeft in andere voedzame voeding. In mijn ogen is een beetje water vaak een betere dorstlesser.

Wanneer introduceer je andere dranken?

Zodra je baby ongeveer 6 maanden is, komt er een moment waarop hij naast melkvoeding ook oefenhapjes mag proberen. Dat is vaak het vertrekpunt voor nieuwe smaken, inclusief dranken.

Vanaf 6 maanden: de eerste dranken naast melk

Ik vond het nogal een mijlpaal toen ik mijn kleintje voorzichtig liet wennen aan wat water in een tuitbeker. Er ging meer naast dan erin, maar het was leuk om te zien hoe hij het ontdekte. Rond de 6 maanden kun je dus heel rustig beginnen met kleine slokjes water geven, zeker als je baby oefenhapjes eet.

Voor sommigen is het verleidelijk om wat kruiden- of fruitthee te proberen. Als je het aandurft en je baby is gezond, kun je héél lichte, lauwe kamillethee geven, maar ook dan is het slim om er met mate mee om te gaan. Houd er rekening mee dat de spijsvertering van je baby nog in ontwikkeling is. Mocht je denken dat het spijsverteringsklachten verlicht (bijvoorbeeld bij darmkrampjes), dan kun je daarover je kinderarts raadplegen.

Hetzelfde geldt voor verdund sap: heel soms, in kleine hoeveelheden, maar dan alleen als je merkt dat je baby er goed op reageert. Het is geen noodzakelijk onderdeel van een evenwichtig dieet.

Vanaf 1 jaar: overstappen op gewone melk en andere dranken

Geleidelijk aan verandert de voedingsbehoefte van je kind naarmate hij of zij de eerste verjaardag nadert. Rond 12 maanden wordt het vaker aangeraden om minder (of geen) opvolgmelk te gebruiken en langzaam te kijken naar gewone koemelk, mits je baby geen koemelkallergie heeft. Vanaf 1 jaar kunnen de meeste kinderen ook kleine beetjes halfvolle of volle koemelk verdragen, al is het altijd goed om dit stapsgewijs te introduceren. Ben je benieuwd wanneer dit praktisch gezien verstandig is, check dan eens wanneer overstappen van opvolgmelk naar gewone melk?.

Op dit punt zie je ook dat sommige ouders wat extratjes toevoegen, zoals een verdund fruitsapje of een kruidige thee. Houd in je achterhoofd dat suikerrijke dranken nog steeds niet ideaal zijn en dat te veel kruiden mogelijk belastend kunnen zijn voor de lever of nieren van een klein kindje.

Gevaren van bepaalde dranken voor baby’s

Soms is er de indruk dat alles wat natuurlijk is ook automatisch veilig zou zijn. Helaas werkt het niet altijd zo. Met name bij baby’s is het belangrijk om te beseffen dat hun lichaam nog ontzettend kwetsbaar en in ontwikkeling is.

Waarom geen sap voor een baby?

Sap kan verleidelijk zijn door de frisse, zoete smaak, maar zoals ik eerder noemde, schuilt er een risico op een overdaad aan suikers. Die suikers kunnen de ontwikkeling van gaatjes bevorderen en zorgen ervoor dat je baby minder trek krijgt in voedzamere alternatieven.

Daarnaast kan fruitzuur best heftig zijn voor de nog kwetsbare slokdarm en maagjes. In veel gevallen is het dus verstandiger om sap uit te stellen tot het buiksysteem van je baby wat steviger is. Bovendien went je kindje dan niet onnodig aan de intense zoetheid. Mijn eigen ervaring is dat je met water en af en toe wat lauwe thee al meer dan genoeg variatie hebt.

Waarom geen koemelk voor 1 jaar?

Misschien heb je weleens de vraag gesteld: waarom mogen babys geen koemelk voor 1 jaar?. Het heeft voornamelijk te maken met de eiwitsamenstelling, mineralen en zoutgehalte in koemelk, die simpelweg nog niet goed verwerkt kunnen worden door het nog onrijpe spijsverteringssysteem van je baby.

Koemelk bevat bijvoorbeeld veel eiwitten en mineralen waarop de nieren van een jonge baby kunnen overbelast raken. Verder ontbreekt de juiste verhouding aan voedingsstoffen die een baby nodig heeft om te groeien. Flesvoeding (en moedermelk natuurlijk) is afgestemd op die specifieke kinderbehoefte.

Welke dranken kunnen schadelijk zijn?

Sommige mensen denken dat alle kruidenthee onschuldig is, omdat het “natuurlijk” is. Toch is niet elke kruidensoort geschikt. Zo is steranijs bijvoorbeeld een kruid dat bij baby’s neurologische klachten kan veroorzaken, waaronder toevallen. Ook sterke gemberthee kan te pittig zijn, en een grote hoeveelheid venkelthee wordt door sommige deskundigen afgeraden vanwege een stofje (estragole) dat mogelijk niet gezond is in hoge doses.

Daarnaast moet je oppassen met:

• Dranken met cafeïne of theïne, zoals zwarte en groene thee.
• Frisdranken, energiedranken en andere cafeïnehoudende dranken (uiteraard).
• Overmatig gebruik van fruitsappen.
• Gekruide dranken die mogelijk de maag kunnen irriteren.

Beste keuzes voor gezonde hydratatie

Als het gaat om verantwoorde hydratatie voor jouw kleintje, zijn er gelukkig genoeg opties die veilig en gezond zijn. Ik heb zelf gemerkt dat eenvoud vaak het beste werkt.

Welke melksoorten zijn het beste?

• Borstvoeding: Nog steeds het meest ideale als de voeding goed loopt voor jou en je kleintje. Je kunt hiermee doorgaan zolang het voor jullie beiden prettig is. Wil je meer weten over hoe lang je borstvoeding kunt geven, kijk dan bij hoe lang borstvoeding geven.
• Flesvoeding: Handig en volledig qua voedingsstoffen, zeker als je kindje extra ondersteuning nodig heeft of als borstvoeding niet (volledig) lukt. Er zijn tal van varianten, zoals hypoallergene voeding, opvolgmelk en speciale voeding voor reflux. Kijk vooral naar wat jouw kindje goed verdraagt.
• Koemelk: Dit komt in beeld vanaf ongeveer 1 jaar, liefst stap voor stap. Volle melk is vaak aan te raden voor peuters, omdat ze de vetten nog goed kunnen gebruiken. Later kun je overwegen om halfvolle melk te geven.
• Plantaardige alternatieven: Sojadrink, havermelk of amandelmelk; je ziet ze steeds vaker. Let erop dat deze niet altijd voldoende voedingsstoffen bevatten voor baby’s. Vaak zijn deze dranken pas vanaf latere peuterleeftijd een optie, en bespreek dit bij voorkeur met een professional als je overweegt plantaardig te gaan.

Water en thee: wat is veilig?

• Water: In principe hét beste alternatief naast melkvoeding als je baby 6 maanden of ouder is. Het is gratis, dorstlessend en er zit geen suiker in. Let wel op dat je het voor baby’s het liefst gekookt en afgekoeld water geeft, zeker als de kwaliteit van het kraanwater niet overal even betrouwbaar is.
• Thee: Kruidenthee kan, maar liever pas als je baby iets ouder (liefst boven de 1 of 2 jaar) is en dan nog niet te sterk gezet. Kamille staat bekend als rustgevend, venkel als goed voor de spijsvertering, maar houd hoeveelheid en frequentie in de gaten. Overleg bij twijfel met een arts, want de meningen over hoeveel kruidenthee veilig is, lopen uiteen.

Ik geef zelf af en toe een lauw kopje kamillethee als ik merk dat mijn kind last heeft van een verkoudheid of onrustig slaapt. Niet te sterk en zeker niet dagelijks, puur voor dat comfortmoment. Het belangrijkste vind ik dat mijn baby vooral wennen kan aan de neutrale smaak van water en dat hij geen (sterk) gezoete dranken nodig heeft om zijn dorst te lessen.

Veelgestelde vragen

Ik weet hoe het is als ouder: je googelt je suf en je praat met andere ouders, maar er zijn altijd wat vragen die blijven terugkeren. Hier een paar ervan, zodat je hopelijk sneller een antwoord vindt.

1. Kan ik direct stoppen met flesvoeding als mijn baby 6 maanden is?
   In de meeste gevallen is het advies om door te gaan met flesvoeding (of borstvoeding) als hoofdvoedingsbron tot ongeveer 1 jaar. Vanaf 6 maanden is je baby echter klaar om kleine beetjes vast voedsel of oefenhapjes te proberen. Houd wel rekening met zijn eigen tempo.

2. Mijn baby lijkt weinig te drinken naast zijn melk, is dat erg?
   Vaak is dat niet erg. Vooral als je baby voldoende melkvoedingen krijgt, is er qua hydratatie meestal niets aan de hand. Het kan gewoon zijn dat hij de smaak van water nog moet ontdekken of er simpelweg minder behoefte aan heeft. Volg de vochtinname wel een beetje, en vraag bij ernstige twijfel je consultatiebureau om raad.

3. Hoe zit het met “babythee” die in winkels wordt verkocht?
   Sommige merken bieden speciale “babythee” of “kinderthee” met milde kruiden. Let op de ingrediënten en de gebruiksaanwijzing. Check ook of er geen toegevoegde suikers of aroma’s in zitten. Hoewel het op de markt wordt gebracht voor kinderen, blijft voorzichtigheid geboden, vooral bij kleine baby’s.

4. Is diksap of aangelengd vruchtensap een betere optie?
   In feite blijft het sap, alleen dan verdund. De suikers kunnen nog steeds invloed hebben op gebit en eetlust. Probeer het daarom tot een minimum te beperken. Water en melkvoeding zijn doorgaans de eerste keuzes.

5. Mag mijn baby wel eens kruidenthee proeven als hij jonger is dan 6 maanden?
   Het algemene advies is ‘nee’. Baby’s jonger dan 6 maanden hebben genoeg aan borstvoeding of flesvoeding. Andere dranken voegen weinig toe en kunnen zelfs schadelijk zijn voor de lichaamshuishouding.

6. Is er een verschil in hoeveelheid water die een baby op een dag mag?
   Dat hangt af van leeftijd, activiteiten en het klimaat. Vaak is het advies tot 6 maanden om helemaal geen water bij te geven. Daarna kunnen kleine slokjes water aangeboden worden. Hoeveel is afhankelijk van de totale voedingsinname en de behoeftes van je baby. Zie ook hoeveel water mag een baby drinken.

7. Kan ik plantendranken zoals havermelk of amandelmelk in de fles doen?
   Dit zijn niet dezelfde vervangers als borstvoeding of flesvoeding. Plantaardige dranken missen vaak belangrijke voedingsstoffen zoals eiwitten en vitamines die je baby nodig heeft. Ze zijn meestal geen geschikte hoofdvoeding voor kindjes jonger dan 1 jaar.

Bij elke twijfel die je hebt, kan ik niet genoeg benadrukken hoe belangrijk het is om met een professional te praten. Elk kindje is uniek, en soms zijn er onderliggende gezondheidsredenen waarom bepaalde dranken wél of juist niet kunnen.

Zoals je kunt zien, gaat het bij het introduceren van andere dranken vooral om de juiste timing en om het respect voor de tere maag en nieren van je baby. Dit proces hoeft zeker niet overhaast te worden, want melkvoeding staat nog steeds bovenaan tot die eerste verjaardag. Daarna kun je steeds ruimer kijken.

Hopelijk geeft dit overzicht je steun in je keuze. Onthoud: we zijn allemaal onderweg om uit te vinden wat het beste bij onze kleine schatten past. Je bent zeker niet alleen als je daar af en toe twijfels over hebt. Laat je leiden door je eigen intuïtie én de adviezen van zorgverleners. Zo help je je kleintje op een veilige manier te ontdekken hoe lekker en gevarieerd drinken kan zijn, zonder onnodige risico’s te nemen.

Samen komen we er wel: stapje voor stapje, slokje voor slokje.