Hoeveel borstvoeding per leeftijd?

Ik weet als geen ander hoe overweldigend het kan voelen als je je afvraagt: “Hoeveel borstvoeding per leeftijd heeft mijn baby nou écht nodig?” Ik vroeg me dit ook voortdurend af in de eerste weken na de geboorte van mijn kind. Je wilt niets liever dan je baby gezond zien groeien, maar tegelijkertijd vraag je je af of je genoeg melk geeft, of dat er misschien juist te veel melk is. Dan sta je daar, alle adviezen duizelen door je hoofd, en je hebt liefst een concrete leidraad. In deze gids wil ik je geruststellen en laten zien: we komen er echt wel uit, stap voor stap.

Wat je in dit artikel kunt verwachten? Ik neem je eerst mee in hoe de behoefte aan borstvoeding zich ontwikkelt van pasgeborene tot 1 jaar. Daarna bespreken we hoe je zelf kunt inschatten of jouw baby meer of minder melk nodig heeft. We kijken ook naar wat het verschil is tussen borstvoeding en flesvoeding, en welke hoeveelheden per voeding daarbij horen. Tot slot heb ik een lijstje met veelgestelde vragen, zodat je in één oogopslag de antwoorden kunt vinden als je even snel hulp zoekt.

Mijn insteek? Ik deel wat ik uit ervaring en uit betrouwbare bronnen (zoals de American Academy of Pediatrics, lactatiekundigen en onderzoek) heb geleerd, maar uiteindelijk ken jij je baby het allerbeste. Dus zie deze gids als een ondersteunende vriend die met je meedenkt. Laten we erin duiken en de zorg rond “hoeveel borstvoeding per leeftijd” wat makkelijker maken.

Hoeveel borstvoeding per leeftijd nodig?

Je hebt ongetwijfeld gemerkt dat baby’s er in de eerste weken na de geboorte een heel ander ritme op nahouden dan wanneer ze wat ouder zijn. Hun maagjes zijn in het begin namelijk piepklein en groeien vervolgens razendsnel. Het aantal voedingen en de hoeveelheid per voeding veranderen dus regelmatig mee.

Van pasgeborene tot 6 maanden

Als je net bent bevallen, produceer je in de eerste dagen colostrum, een dik, gelig goedje boordevol antistoffen. Ik weet nog dat ik dacht: “Is dat niet te weinig? Het komt maar in mondjesmaat!” Toch is dit heel normaal. De maag van een pasgeborene is in die eerste 24 uur ongeveer zo groot als een kers (5-7 ml inhoud). Dat lijkt weinig, maar je baby heeft in het prille begin niet meer nodig dan die ene theelepel colostrum per voeding.

Na een paar dagen begint je melkproductie echt op gang te komen. Dit gaat vaak samen met een groei van de baby’s maaginhoud. Rond dag 3 kan die al zo’n 22-27 ml per voeding zijn, en een week nadat je bent bevallen kan het zelfs rond de 45-60 ml liggen. Tegen het einde van de tweede week past een babymaagje zich verder aan en kan het 80-150 ml per voeding bevatten.

• De eerste maand:
• Frequentie: ongeveer 8 tot 12 keer per 24 uur.
• Hoeveelheid: per voeding varieert dit sterk: 30 ml in de eerste dagen tot rond de 60-90 ml tegen het einde van de maand.

Vanaf 2 tot 3 maanden merk je dat je baby in plaats van 8 tot 12 keer op een dag misschien wat minder vaak wil drinken (bijvoorbeeld 7 tot 9 keer), maar wel meer melk per keer binnenkrijgt. Je baby wordt efficiënter in drinken en leert jouw toeschietreflex (de melkstroom) snel te verwerken.

• Rond 2-3 maanden:
• Frequentie: ongeveer 7 tot 9 voedingen per 24 uur.
• Hoeveelheid: gemiddeld 60-120 ml per keer, afhankelijk van de honger en hoe goed de toeschietreflex op gang komt.

Volgens de American Academy of Pediatrics (AAP) kunnen baby’s tot ongeveer 6 maanden prima leven op alleen borstvoeding. In deze eerste fase hoef je je nog niet druk te maken over bijvoeding of vaste hapjes.

• Rond 4-6 maanden:
• Frequentie: vaak nog 6 tot 8 keer per 24 uur.
• Hoeveelheid: rond 90-120 ml of meer per voeding, afhankelijk van de individuele melkproductie en de behoefte van je baby.

Van 6 maanden tot 1 jaar

Veel moeders (waaronder ikzelf) twijfelen na het halve jaar: hoeveel borstvoeding geef ik nog, en wanneer starten we met vaste voeding? De AAP raadt aan om rond de 6 maanden te beginnen met kleine oefenhapjes, mits je baby daar klaar voor is. Toch blijft borstvoeding de primaire voedingsbron in het eerste jaar. Dat betekent dat het grootste deel van de calorieën tot 9 maanden nog uit borstvoeding komt, aangevuld met gepureerde groente, fruit en soms granen.

• 6 tot 9 maanden:

• Frequentie: 5 tot 7 keer in 24 uur (sommige baby’s clusteren nog weleens in de avond).

• Hoeveelheid: telkens 90-150 ml, afhankelijk van de groei. Je baby zal niet meer dan ongeveer 32 oz (ongeveer 900 ml) per dag nodig hebben als je bijvoeding geeft, maar dit is bij elke baby anders.

• 9 tot 12 maanden:

• Frequentie: 4 tot 6 keer in 24 uur, of zelfs minder, vooral als je baby al actief andere voeding binnenkrijgt.

• Hoeveelheid: vaak 7-8 oz (200-230 ml) per voeding, maar dit hangt af van hoeveel vaste voeding je kindje al binnenkrijgt. Ongeveer de helft van de calorieën kan nu uit vast voedsel komen, en de andere helft uit borst- of flesvoeding.

Rond de eerste verjaardag zijn veel baby’s klaar om steeds meer calorietjes uit vast voedsel te halen. Denk aan zacht fruit, gekookte groente, fijngemaakte granen en (als je wilt) kleine stukjes vlees of vis. Je merkt dat de borstvoeding soms afneemt, maar het blijft helemaal prima om door te gaan. Wil je weten hoe lang je borstvoeding kunt geven, of wanneer je wilt afbouwen? Dan is hoe lang borstvoeding geven een handig startpunt.

Signalen dat je baby meer of minder melk nodig heeft

Er is geen universeel schema dat voor iedere moeder en elke baby perfect werkt. Ik herinner me nog dat ik naar een vast ‘weekschema’ googelde en dacht: “Oké, na zes weken zijn de voedingen vast voorspelbaar!” Maar in de praktijk blijkt dat baby’s heel goed zelf kunnen aangeven hoeveel ze nodig hebben, alleen zijn die signalen niet altijd even duidelijk voor ons.

• Signalen dat je baby meer wil drinken:

• Overmatig sabbelen op vingers of vuistjes (niet te verwarren met duimzuigen of puur exploratief sabbelen).

• Smakken, zoekgedrag (mond open en ‘wroeten’ als je baby tegen je borst ligt).

• Onrustig worden tussen voedingen door, hapgrage blik.

• Signalen dat je baby genoeg heeft:

• Wegdraaien van de borst, soms zelfs een duwtje tegen je borst of fles.

• In slaap vallen tijdens de voeding (overigens, sommige baby’s dutten tussendoor even weg maar willen daarna verder drinken).

• Tevreden gezichtsuitdrukking en ontspannen armpjes en beentjes.

Je wilt het ritme van je baby leren kennen en bekijken of er perioden zijn waarin hij of zij juist meer lijkt te willen drinken. Dit kunnen ook zogenaamde ‘regeldagen’ zijn, waarop het lijkt alsof je baby niet te verzadigen is. Dit hoort vaak bij groeispurtjes.

Wanneer ophogen of afbouwen?

Als je merkt dat je baby na een voeding nog steeds hongerig is of korte tijd later alweer zoekgedrag vertoont, is het mogelijk tijd om de frequentie of de duur van de voeding op te hogen. Durf gerust wat vaker aan te leggen. Borsten werken volgens een vraag-en-aanbod-systeem: hoe vaker je aanlegt, hoe meer melk je doorgaans produceert.

Wil je juist afbouwen? Soms willen moeders dat na een aantal maanden, bijvoorbeeld omdat ze weer aan het werk gaan of omdat ze het gevoel hebben dat hun kindje al genoeg vaste voeding binnenkrijgt. Dan kun je geleidelijk een voeding per keer weglaten en kijken hoe je baby reageert. Let op dat je niet te snel afbouwt, omdat je borst anders pijnlijk kan worden of je een borstontsteking riskeert. Bij twijfel is (telefonisch) afstemmen met een lactatiekundige nooit verkeerd.

Hoe pas je het voedingsschema aan?

Ik vond het zelf prettig om een flexibel schema op te stellen: ik noteerde in een klein notitieboekje wat de voedingen waren (ongeveer hoeveel minuten of aan welke borst) en hoe de baby daarop reageerde. Na verloop van tijd zie je patronen ontstaan. Die patronen gaven me rust en hielpen me om tijdig aan te passen.

• Stap 1: Observeer een week lang hoe vaak en hoe lang je baby aan de borst drinkt (of hoeveel in ml als je afkolft).
• Stap 2: Let op de tussentijdse signalen van honger. Wordt je kindje erg onrustig? Huilt hij of zij al snel na een voeding?
• Stap 3: Bekijk of er momenten zijn waarop je een beetje extra kunt aanbieden, of juist kunt inkorten als je baby telkens halverwege al afhaakt.
• Stap 4: Pas vervolgens één ding tegelijk aan, zodat je duidelijk ziet hoe je baby reageert.

Voeding blijft een dynamisch proces. Er kan altijd een groeispurt, een regeldag of een snotneus tussendoor komen die het voedselschema in de war schopt. Juist daarom is het handig om die patronen en signalen te herkennen, en je schema daarop af te stemmen.

Hoeveelheid borstvoeding vs. flesvoeding

Ik hoor regelmatig de vraag: “Maar als mijn vriendin 150 ml afgekolfde melk geeft in een fles, betekent dat dat mijn baby net zo veel moet krijgen, of meer?” Om eerlijk te zijn: het is niet één-op-één te vergelijken. Borstvoeding direct aan de borst kan voor iedere baby anders zijn qua tempo en melkstroom. Bovendien bevat moedermelk per moeder en per periode weer andere voedingsstoffen.

Verschil tussen afgekolfde melk en direct aan de borst

Als je afkolft, zie je exact hoeveel melk jouw baby binnenkrijgt. Dat kan geruststellend zijn, maar soms ook verwarrend. Misschien kolf je de ene dag 120 ml en de volgende dag 90 ml, terwijl je kindje even lang heeft gedronken. Dit zegt niet per se dat je productie ineens minder is. Het kolfapparaat is nou eenmaal minder efficiënt dan een baby die aan de borst drinkt.

• Typische uitdaging:
• Sommige moeders bouwen (onbewust) een oversupply op omdat ze extra gaan kolven “voor de zekerheid”. Daardoor produceren ze steeds meer melk dan de baby eigenlijk nodig heeft.
• Bij anderen speelt juist het tegenovergestelde: ze hebben het gevoel dat er weinig uitkomt met kolven en maken zich zorgen over een lage productie, terwijl de baby aan de borst wel voldoende binnenkrijgt.

Het is dus heel individueel. Vind je afkolven prettig, bijvoorbeeld omdat je moet werken of graag wilt dat je partner ook voedingen kan geven? Kijk eens bij afgekolfde melk geven voor tips.

Hoeveelheid in ml per voeding

Over het algemeen drinkt een baby van een paar weken oud ongeveer 60 tot 90 ml per voeding als het flesvoeding of afgekolfde moedermelk is. Groeit je kindje door, dan kan dit oplopen naar 90 tot 120 ml per voeding rond 2 tot 3 maanden. Vanaf zo’n 4 maanden kan een baby zelfs 120 tot 180 ml per keer drinken. Ik kan me nog goed herinneren hoe verbaasd ik was toen mijn eigen baby ineens in één keer 150 ml op had, terwijl het de week ervoor nog 90 ml was.

De AAP geeft aan dat formulegevoede baby’s rond 6 maanden vaak tot 8 ounces (ongeveer 230 ml) per voeding kunnen drinken, elke 4 à 5 uur. Bij borstgevoede baby’s is het lastiger exacte ml-waarden te verbinden aan elke voeding, omdat je baby live drinkt aan de borst. Maar als indicatie helpt het om te weten wat ongeveer normaal is bij flesvoedingen.

Mocht je op zoek zijn naar een schema of wil je simpelweg checken of je baby voldoende krijgt, kijk dan ook bij hoeveel voeding baby. Daar vind je een handig overzicht voor verschillende leeftijden.

Veelgestelde vragen

In dit laatste deel wil ik kort ingaan op vragen die ik zelf vaak heb gesteld, of regelmatig hoor van andere ouders.

1. Hoe weet ik of mijn melkproductie toereikend is?

• Het beste meetpunt is de groei en de tevredenheid van je baby. Als je baby voldoende plasluiers heeft (minimaal 6 per dag) en goed groeit volgens het consultatiebureau, dan gaat het doorgaans goed. Je kunt ook eens wegen voor en na een voeding bij een lactatiekundige, zodat je ziet hoeveel milliliter je baby binnenkrijgt.

1. Kan ik mijn baby ‘overvoeden’ met borstvoeding?

• In principe niet. Borstgevoede baby’s reguleren vaak zelf hun inname en stoppen wanneer hun buikje vol is. Bij flesvoeding kan overvoeden sneller voorkomen, omdat je als ouder de neiging kunt hebben de fles leeg te laten drinken. Houd vooral goed in de gaten of je baby aangeeft verzadigd te zijn (wegdraaien, mondje niet meer open).

1. Vanaf wanneer is het veilig om te starten met vaste voeding?

• De meeste artsen raden aan te beginnen rond 6 maanden (maar niet eerder dan 4 maanden). Kijk naar de ontwikkelingssignalen van je baby en check eventueel wanneer beginnen met vaste voeding.

1. Mijn baby lijkt opeens trek te hebben in meer voedingen: is dat een ‘regeldag?’

• Jazeker, dat kan. Aan het begin vond ik regeldagen wat verwarrend, omdat mijn baby voortdurend om de borst vroeg. Nu weet ik dat groeispurten en regeldagen onlosmakelijk bij elkaar horen. Je baby probeert daarmee je melkproductie op te krikken. Meestal normaliseert het na een paar dagen.

1. Hoe vaak moet ik ‘s nachts voeden?

• Dat verschilt per baby. Velen blijven in de eerste maanden 1 tot 3 keer per nacht wakker worden. Anderen geven al vanaf 3 maanden minder vaak een nachtvoeding. Vooral in de eerste 6 weken probeer ik zelf nog niet teveel druk te leggen op een ‘strak nachtritme.’ Het is normaal, hoe slopend het soms ook kan voelen.

1. Wat als ik zowel borst- als flesvoeding wil geven?

• Dan kun je kijken naar borstvoeding combineren met flesvoeding. Zoek naar een balans die past bij jouw situatie en let erop dat je baby geen tepel-speen-verwarring ontwikkelt. Kies eventueel flessen die lijken op de vorm van jouw borst en zorg dat je de eerste 4-6 weken vooral borstvoeding goed op gang laat komen.

1. Wanneer moet ik me zorgen maken over te weinig melk?

• Als je merkt dat je baby niet goed groeit, erg sloom wordt, weinig natte luiers heeft of constant onrustig is na elke voeding, is het slim om een arts of lactatiekundige te raadplegen. Dat betekent niet meteen dat je melkproductie onvoldoende is, maar het is wel belangrijk om het uit te sluiten. Je kunt ook checken of er onderliggende redenen zijn, zoals een probleem met aanhappen of te korte voedingen.

1. Hoeveel borstvoeding moet een baby van 9-12 maanden krijgen?

• Ongeveer de helft van de calorieën komt nu uit vaste voeding en de andere helft uit borstvoeding (of flesvoeding). Veel baby’s drinken rond deze leeftijd ongeveer 7 tot 8 ounce (200-230 ml) per keer, maar elke baby is anders. Let vooral op hongersignalen en blijf aanbieden zolang je kindje geïnteresseerd is.

1. Kan ik zomaar stoppen met borstvoeding als ik wil overstappen naar de fles?

• Je kunt beter geleidelijk wenmomenten inlassen. In één klap stoppen kan leiden tot ongemak in je borsten en het wordt ook niet altijd aangeraden voor de baby. Kijk bij overstappen van borstvoeding naar flesvoeding voor praktische tips.

1. Hoe lang moet je baby aan de borst blijven?
   • Dat verschilt per kind. De ene baby is binnen 5-10 minuten klaar, terwijl de ander een halfuur per borst sabbelt. Als je baby goed drinkt en je hoort zelfs wat slokgeluiden, dan is de kans groot dat hij of zij genoeg binnenkrijgt. Ik let zelf ook op hoe ontspannen de baby is. Soms is dat halfuur deels dorst lessen en deels knuffelen.

Afsluitende gedachten

Als ik terugkijk op mijn eigen borstvoedingsreis, dan denk ik vooral: “Wat was het een unieke, maar ook intense periode.” Borstvoeding geven kan heel mooi zijn, maar brengt ook onzekerheden met zich mee, zeker als je in je eentje zit te puzzelen over schema’s en hoeveelheden. Toch wil ik je geruststellen dat je niet alleen bent. Het is normaal om te zoeken naar een ritme dat werkt voor jou en je kleintje, en dat ritme kan nog weleens veranderen.

Houd vooral in je achterhoofd dat elk kind anders is en jouw lichaam ook. Als je twijfelt over je productie, dan zijn er vaak genoeg oplossingen: vaker aanleggen, rust nemen, voldoende drinken en eventueel hulp van een lactatiekundige inschakelen. Aan de andere kant is het ook prima als je besluit op een gegeven moment (gedeeltelijk) over te stappen op flesvoeding, bijvoorbeeld hoeveel flesvoeding per leeftijd.

Het allerbelangrijkste? Blijf luisteren naar de signalen van je baby en vergeet jezelf niet in het proces. Heb je het gevoel dat je te veel druk ervaart of dat het niet meer fijn gaat, bespreek dit dan met iemand die je vertrouwt, bijvoorbeeld je partner, een vriendin, je verloskundige of een lactatiekundige. Je hoeft het niet allemaal alleen te doen.

Dus, “hoeveel borstvoeding per leeftijd” is een handige houvast, maar volg ook je eigen intuïtie. Valt je baby goed af of groeit hij of zij juist lekker door? Voelt het voeden nog prettig? Dan doe je het gewoon hartstikke goed. En als het een keer niet zo gaat zoals je hoopt, ben je niet de eerste of de laatste die even twijfelt. Je bent een fantastische moeder, omdat je zo bewust bezig bent. Ga zo door, en onthoud: jouw baby en jij vinden samen jullie weg. Ik sta achter je, iedere voeding weer.